Transfuzija: Kako rešiti problem zaliha krvi

Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije (SZO), brojne službe za transfuziju širom sveta suočavaju se s izazovom kako da obezbede dovoljne količine krvi. Crveni krst Nemačke (DRK) navodi da je širom sveta godišnje neophodno čak 112 miliona donacija, a da jedna može pomoći pri lečenju čak tri pacijenta, prenosi DW.

Veštačka krv kao rešenje

U potrazi za rešenjem, naučnici širom sveta istražuju različite pristupe za stvaranje veštačke krvi. Jedan od pravaca uključuje modifikaciju matičnih ćelija kako bi crvena krvna zrnca mogla efikasnije da prenose kiseonik. Takođe, razvijaju se enzimi koji uklanjaju specifične krvne grupe, čime bi se stvorila univerzalna krv pogodna za sve pacijente. Paralelno, rade se i eksperimenti sa veštačkim crvenim krvnim zrncima koja bi imala duži rok trajanja od prirodnih, ali on može da dovede do ozbiljnih imunoloških reakcija, uključujući i po život opasne anafilaktičke šokove, ukoliko organizam prepozna komponente veštačke krvi kao strana tela.

Šta se može

Neke tehnologije za pravljenje veštačke krvi su blizu primene, dok druge još zahtevaju dodatna testiranja, uključujući ispitivanja na ljudima, kako bi se osigurala njihova sigurnost. Neke od opcija su pomenute u istraživanju DW-a.

• Naučnici sa Univerziteta Stanford i Univerziteta Kalifornija u San Francisku (UCSF) razvili su novu metodu zasnovanu na CRISPR tehnologiji, kojom se modifikuju određene matične ćelije u koštanoj srži, kako bi proizvele više hemoglobina – crvenog krvnog pigmenta.
• Naučnici iz Danske i Švedske otkrili su enzime iz crevnih bakterija koji uklanjaju određene supstance s površine crvenih krvnih zrnaca, koje određuju krvnu grupu, poput A ili B. Nakon uklanjanja, krv postaje grupa 0, koja se može koristiti kod gotovo svih pacijenata.
• Naučnici sa Univerziteta Pen Stejt u SAD razvijaju mala veštačka crvena krvna zrnca (RBC) koja funkcionišu kao prava. Ona su deset puta manja od prirodnih, što ih ne sprečava da prenesu jednaku količinu kiseonika.
• Program DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency), pod nazivom „Fabrika crvenih krvnih zrnaca“, ima za cilj da pomogne vojnicima u borbi sa niskim nivoom kiseonika – na velikim visinama, pri ekstremnim temperaturama, velikim naporima ili tokom bolesti kao što je malarija.
• Istraživači sa Medicinskog univerziteta Nara u Japanu od marta 2025. godine sprovode prve kliničke testove veštačkih hemoglobinskih mehurića, napravljenih od starih, neiskorišćenih zaliha krvi.

Sve metode još su eksperimentalne i nisu testirane na ljudima.

J.G. / Vreme

Više o ovoj temi čitajte OVDE.